Przeczytasz w 5 minut
W obszarze tematycznym związanym z Diversity&Inclusion często pojawia się wątek uprzedzeń i stereotypów. Uprzedzenia to nasze własne błędy poznawcze pojawiające się w procesie przetwarzania informacji na temat nas samych oraz innych osób. Są̨ często błędnie utożsamiane ze stereotypem, czyli generalizacją, uogólnieniem na podstawie, której przypisujemy osobom lub grupom określony zestaw cech i zachowań. Na ilość i rodzaj stereotypów jakimi posługujemy się na co dzień największy wpływ ma kultura w jakiej funkcjonujemy, proces socjalizacji, najbliższe otoczenie społeczne i nasze osobiste doświadczenia.
Największym wyzwaniem w walce ze stereotypami jest ich trwałe i bardzo uproszczone wyobrażenie,a więc nie zachęcające do głębszego zastanowienia czy pracy nad nimi. Zatem jeśli dorastaliśmy w domu, w którym pracował zawodowo tylko ojciec, a domem zajmowała się matka, to te asocjacje utrwalają się i pozostają bardzo silne do momentu, kiedy świadomie nie zaczniemy ich przepracowywać.
Nieświadome uprzedzenia nie są zatem tym samym czym są stereotypy, choć mogą z nich czerpać. Bazując na zakorzenionych głęboko w świadomości przekonaniach, możesz nieświadomie przyjmować określone – pozytywne lub negatywne – nastawienie wobec współpracowników czy określonych grup. Ludzki mózg uwielbia „myśleć na skróty”, w czym twój nie jest wyjątkiem i dlatego tak ważna jest refleksja nad własnymi mechanizmami.
Jeżeli w tym momencie pomyślałeś/aś „Mnie to nie dotyczy” wykonaj krótki test poniżej polegający na szczerych, opartych na refleksji, odpowiedziach.
TEST Czy na co dzień kieruję się uprzedzeniami i stereotypami?
Odpowiedz TAK lub NIE na poniższe pytania i policz udzielone w każdej kategorii odpowiedzi.
Udzielaj odpowiedzi szczerze, w oparciu o własne doświadczenia, myśli i zachowania, nie zastanawiając się jaka jest „politycznie poprawna” odpowiedź.
- Czy zdarzyło Cię się kiedykolwiek w pracy ocenić klienta po pozorach czy pierwszym wrażeniu?
- Czy niemodnie ubrana starsza pani nie zdecyduje się na drogi samochód?
- Czy młody, modnie ubrany człowiek jest dla Ciebie synonimem dokładności i rzetelności w pracy?
- Czy każdy Millenials jest narcystyczny i roszczeniowy?
- Czy osoba pochodząca z Ukrainy może być lojalnym pracownikiem?
- Czy osoba upośledzona umysłowo może pracować zawodowo i zarabiać?
- Czy kobieta w wieku po 58 roku życia może wnieść coś wartościowego w pracę Twoje zespołu?
- Czy mężczyźni mają umysły bardziej analityczne od kobiet?
- Czy warto zatrudniać osoby po 50tce, skoro są już nieelastyczne i trudno im się uczyć?
- Czy możesz pracować w zespole z osobą o odmiennej orientacji seksualnej?
- Czy możesz pracować z osobą o bardzo wyraźnych, momentami skrajnych poglądach politycznych?
- Czy wszyscy czarnoskórzy pracownicy są leniwi?
- Czy młoda matka jest mało skoncentrowana na pracy, bo ma w głowie tylko sprawy związane z dzieckiem?
Jeżeli na jakiegokolwiek z pytań odpowiedziałeś/aś TAK oznacza to, że ulegasz jednemu z przekonań ograniczających, które utrudniają Ci w otwarty sposób współpracę oraz korzystanie z możliwości współdziałania z różnorodnymi ludźmi. Stereotypy wpływają na sposób postrzegania przez nas rzeczywistości i sposób reakcji. A te, które nastawiają Cię w negatywny sposób do osoby oraz fakt, że „wrzucasz ją do jednego worka” z tysiącami innych ludzi może być krzywdzące i niesprawiedliwe. Ważne jest, aby mieć świadomość przez jaki pryzmat patrzymy na inne osoby i czy nie utrudnia nam to oceny sytuacji oraz możliwości, jakich z niej wypływają.
Jeżeli odpowiedziałeś NIE na wszystkie powyższe to Brawo! Masz świadomość i wiesz, że myślenie stereotypowe może wpływać na współpracę z innymi ludźmi.
Istnieją stereotypy różnego rodzaju i nawet jeśli mają one pozytywny wydźwięk, np. stereotypy o tym, że Polacy są bardzo gościnni, a Włosi są świetnymi kucharzami, to są one zawsze nadmiernym uproszczeniem, co wiąże się z tym, że mogą być dla kogoś krzywdzące.
Kilka powyższych pytań w prosty sposób uświadamia Nam w jak wielu sytuacjach prywatnych i zawodowych działamy na „autopilocie” opartym o głęboko zakorzenione uprzedzenia i stereotypy. A to z kolei uniemożliwia Nam czerpanie z pełnej palety możliwości i różnorodnych perspektyw, które w znaczący sposób mogą wpłynąć na efektywność naszej pracy i wzbogacić nasze życie.
Tylko świadoma refleksja dokonana samodzielnie lub z pomocą grupy np. w trakcie aktywnych warsztatów otwartych na szczerą wymianę poglądów między współpracownikami na różnorodne kwestie wskazane przez trenera lub samych uczestników, może uświadomić nam jak wiele możemy czerpać od innych i sami dawać, pod jednym warunkiem – otwarcia się na różnorodność.
